MADENLER

 MADENCİLİK TEKNİKLERİ

Maden arama metodları, en ucuz ve kolay şekilde madenin topraktan çıkarılması için gereklidir. Madencilik daha değişik teknikler ister. Maden çıkarma metodları madenin miktarı, şekli, toprak içindeki dağılışı ve derinliği, toprak altı sularının olması ve buna benzer biçok sebeplere göre başka başkadır.

Açık-oyuk teras madenciliği

Açık-oyuk teras madenciliği maden kütlelerinin yüzeye çok yakın ve her üç boyutta eşit dağılım gösterdiği durumlarda tatbik edilir. Bu tür maden çıkarma ocakları teraslar halinde gittikçe derinleşen çanak görünümündedirler.

Yüzeydeki kaya ve toprak örtüsü alındıktan sonra delikler açılır, patlayıcı maddeler yardımı ile maden parçalanarak daha önce oyulmuş olan orta kısma toplanır. Madenler buradan dışarı taşınır. Taşıma işlemi, küreklerle olabileceği gibi en alt kısma yerleştirilen tünel römorkları ile yeraltından da yapılabilir.

Bakır madenlerinin çoğu bu metodla çıkarılır. Molibden, alüminyum (boksit) ve uranyum madenleri için de bu metod geçerlidir. Bu metodun en büyük faydası, emniyetli ve ucuz üretim sağlamasıdır.

Açık-oyuk şerit madenciliği

Açık-oyuk şerit madencilik metodu, yüzeye yakın yatay doğrultuda yayılmış maden yatakları için elverişlidir. Maden çıkarılan sahanın hafif meyilli olması, işi kolaylaştırır. Maden ocağı, dibi yassı çanak biçimindedir. Toprak, şerit halinde açılır. Ters istikametten, bu şeride paralel bir şerit daha açılır. Bu şeritten çıkan maden diğer şerit üzerine aktarılarak işlem devam eder. Modern ekskavatörlerle, şerit açma işlemi ve madenin nakli çok kolay olur. Bu tür madencilik umûmiyetle kömür işlerinde tatbik edilir. Kömür, yumuşak bir maden olduğu için kazılması da kolaydır.

Alüvyon madenciliği

 

Alüvyon madenciliği, denizlerin, göllerin, nehirlerin kıyılarına yığılan kum, çakıl gibi malzeme ile karışık madenleri ayırma metodlarıdır. Alüvyon madenciliğinde, kum veya çakıl, tava biçiminde kaplara aktarılarak su ile beraber tavaya dönme hareketleri yaptırılır. Ağır madenler dipte kalır, kum, taş ve çakıl gibi malzeme savrulur. Bu işlem basınçlı su fışkırtılarak da yapılabilir. Alüvyon madenciliği, tabiatta serbest olarak bulunan altın, zirkonyum ve elmas çıkarmak için de geçerlidir.

Yeraltı madenciliği

 

Yeraltı madenciliği, yüzeyden derinlerde yer alan madenleri çıkarmak için seçilen metoddur. Bu metodla maden çıkarma oldukça zor ve zaman alıcıdır. Önce mağaralar açılır, sonra bu mağaralara havalandırma ve aydınlatma sağlanır. Tüneller birbirine ya dik kanallardaki asansörlerle veya meyilli tünellerle bağlıdır. Tünellerde su birikmemesi için tulumbalar kullanılır. Tünel tavanları kalaslarla kaplanarak çökme önlenir. Tünel ucundan yeni maden çıkarabilmek için, önce delikler delinir. Yıkılan maden parçaları bu kısımdan geriye taşınır. Tekrar kalaslarla tünel yapılır ve bu şekilde kazma işlemi devam eder. Kazma işlemi, aşağıya, yukarıya veya ileri doğru olabilir.